หลายท่านคงจะเคยถูกเจาะเลือดเพื่อตรวจร่างกายประจำปีกันบ้างแล้ว หรืออาจจะถูกเจาะเลือดเมื่อมีไข้สูง หรือมีปัญหาสุขภาพบางอย่าง วันนี้เราจะมาคุยกันถึงเลือดของเรานะคะ
เลือดของเราสามารถแบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ๆ ค่ะ คือ ส่วนที่เป็นของเหลว เรียกว่า พลาสมาและส่วนที่เป็นของแข็งเรียกว่า เม็ดเลือด
ขอเล่าถึงพลาสมาหรือน้ำเลือดก่อนนะคะ พลาสมา คือ ส่วนที่นำอาหารและสิ่งที่เซลล์ต้องการไปให้แก่เซลล์ค่ะ ไม่ว่าจะเป็นน้ำตาลกลูโคส เกลือแร่ต่างๆ ไขมัน ฮอร์โมนต่างๆ ภูมิต้านทาน หรือโปรตีน และขณะเดียวกัน พลาสมายังนำของเสียที่เกิดขึ้นจากเซลล์ไปกำจัดทิ้งอีกด้วย เราจึงสามารถบอกสภาวะสุขภาพของคนคนหนึ่งจากพลาสมาของเขาได้ เช่น ผู้ที่เป็นเบาหวาน เมื่อเจาะดูระดับน้ำตาลกลูโคสในพลาสมา ภายหลังจากอดอาหารเป็นเวลา 8 ชั่วโมง จะมีค่าสูงเกิน 126 มก.ต่อเลือด 1 เดซิลิตรค่ะ หรือถ้าพบว่า ระดับไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์ในเลือด ภายหลังจากอดอาหาร 12 ชั่วโมง มีค่าสูงเกิน 150 มกต่อเลือด 1 เดซิลิตร ก็แสดงว่า มีระดับไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์ในเลือดสูง ซึ่งก็มีโอกาสเกิดโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดต่างๆ หรือ ถ้าสูงมากๆ เกิน 500 ขึ้นไป ก็อาจจะมีโอกาสเกิดตับอ่อนอักเสบได้ สำหรับผู้ที่เจาะเลือดแล้วพบว่า ระดับกรดยูริกในเลือดมีค่าสูงเกิน 7 มก.ต่อเลือด 1 เดซิลิตร ซึ่งค่าตัวเลข 7 นี้อาจจะแตกต่างกันในบางแลป ก็มีโอกาสที่จะเป็นข้ออักเสบจากเกาท์ได้ค่ะ มะเร็งบางชนิดเราก็สามารถเจาะเลือดเพื่อช่วยประกอบการวินิจฉัยหรือติดตามการรักษาได้นะคะ เช่นมะเร็งตับ มะเร็งต่อมลูกหมากค่ะ
ในส่วนของเม็ดเลือดนั้น จะประกอบด้วยเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือดค่ะ เม็ดเลือดแดงช่วยนำออกซิเจนไปยังเซลล์ต่างๆ ของร่างกาย ส่วนเม็ดเลือดขาว ทำหน้าที่คล้ายทหาร คอยปกป้องร่างกายจากเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมต่างๆ ส่วนเกล็ดเลือดจะช่วยในขบวนการห้ามเลือดเมื่อมีบาดแผลหรือการบาดเจ็บเกิดขึ้นค่ะ ในการตรวจเลือดเพื่อดูความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด แพทย์จะเจาะเลือดดู CBC หรือ complete blood count ถ้ามีปัญหาโลหิตจาง ผลเลือด CBC ก็จะมีค่าเม็ดเลือดแดงต่ำกว่าปกติ ถ้าร่างกายมีการติดเชื้อจากแบคทีเรีย ในผล CBC ก็อาจจะพบค่าเม็ดเลือดขาวสูงกว่าปกติ ส่วนผู้ที่มีปัญหาเลือดออกง่าย หรือหยุดยากเมื่อมีบาดแผล ถ้าพบว่า ค่าเกล็ดเลือดต่ำกว่าปกติ ก็แสดงว่าปัญหาเป็นจากเกล็ดเลือดต่ำ เป็นต้นค่ะ
จะเห็นว่า ร่างกายของเราถูกสร้างขึ้นมาอย่างละเอียด และทำงานอย่างเป็นระบบระเบียบ มีพระคัมภีร์ข้อหนึ่งที่ดิฉันชอบมาก นับตั้งแต่เริ่มเรียนเป็นแพทย์ เพราะมีข้อความที่ตรงกับใจจริงๆ อยู่ใน บทเพลงสรรเสริญ บทที่ 139 ข้อ 14 “ข้าพเจ้าจะขอบพระเดชพระคุณพระองค์ เพราะข้าพเจ้าถูกสร้างให้เกิดขึ้นมาอย่างน่าพึงกลัวและน่าประหลาด พระราชกิจของพระองค์เป็นที่น่าอัศจรรย์ และจิตต์ใจของข้าพเจ้าทราบความข้อนั้นเป็นอย่างดี” ขอพระเจ้าทรงอวยพระพรทุกท่านให้มีเลือดที่สมบูรณ์แข็งแรงนะคะ